ਆਇਰਨ ਸਰੀਰ ਦੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਫੰਕਸ਼ਨ ਲਈ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤ ਹੈ। ਇਹ ਹਿਮੋਗਲੋਬਿਨ ਬਣਾਉਣ ’ਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਖੂਨ ’ਚ ਆਕਸੀਜਨ ਨੂੰ ਸਰੀਰ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਆਇਰਨ ਦੀ ਕਮੀ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ’ਚ ਖੂਨ ਦੀ ਘਾਟ (anemia) ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਲੱਛਣ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਹਰ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ’ਚ ਪਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਪਰ ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਔਰਤਾਂ, ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੋਸ਼ਣ ਦੀ ਕਮੀ ਹੈ, ਉਹ ਇਸ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਸਰੀਰ ਦੀ ਆਮ ਰੂਟੀਨ ਬਿਨਾਂ ਰੁਕਾਵਟ ਦੇ ਜਾਰੀ ਰਹੇ।
ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣ :-
ਥਕਾਵਟ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰੀ
- ਸਰੀਰ ’ਚ ਆਇਰਨ ਦੀ ਘਾਟ ਨਾਲ, ਹਿਮੋਗਲੋਬਿਨ ਦਾ ਪੱਧਰ ਘਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ’ਚ ਊਰਜਾ ਦੀ ਕਮੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਚੱਕਣ ਆਉਣਾ
- ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਸਹੀ ਵੰਡ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਊਰਜਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਚੱਕਰ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਹੱਥਾਂ ਅਤੇ ਪੈਰਾਂ ਦਾ ਠੰਢਾ ਹੋਣਾ
- ਆਇਰਨ ਦੀ ਕਮੀ ਨਾਲ ਖੂਨ ਪਰਸਾਰ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹੱਥ ਅਤੇ ਪੈਰ ਠੰਢੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਚਮੜੀ ਦਾ ਪੀਲਾ ਪੈਣਾ
- ਸਰੀਰ ’ਚ ਹਿਮੋਗਲੋਬਿਨ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਚਮੜੀ ਦਾ ਰੰਗ ਹੌਲ੍ਹਾ ਪੀਲਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ।
ਸਾਹ ਲੈਣ ’ਚ ਤਕਲੀਫ
- ਹਿਮੋਗਲੋਬਿਨ ਘਟਣ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਆਕਸੀਜਨ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਹ ਲੈਣ ’ਚ ਦਿੱਕਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਵਾਲਾਂ ਦਾ ਝੜਣਾ
- ਆਇਰਨ ਦੀ ਕਮੀ ਵਾਲਾਂ ਦੀ ਜੜਾਂ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਾਲ ਝੜਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਭੁੱਖ ਘਟਣਾ
- ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ, ਚਾਕ ਜਾਂ ਅਜੀਬ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖਾਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ "ਪਿਕਾ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਮੂਡ ’ਚ ਬਦਲਾਅ
- ਆਇਰਨ ਦੀ ਕਮੀ ਨਾਲ ਮਗਜ਼ ਦੇ ਰਸਾਇਣਿਕ ਤੱਤ ਬਦਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਖਿੱਝ ਜਾਂ ਉਦਾਸੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕਰਨ ’ਚ ਔਖ
- ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਘਾਟ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਤੇ ਅਸਰ ਪਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਯਾਦਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਘਟਦਾ ਹੈ।
ਇਲਾਜ :
- ਆਇਰਨ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਖੁਰਾਕ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਪਿਨਾਚ, ਸੌਫ਼, ਆਂਡੇ, ਮੀਟ ਅਤੇ ਦਾਲਾਂ ਖਾਓ।
- ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰਕੇ ਆਇਰਨ ਸਪਲਿਮੈਂਟ ਲਓ।
- ਵੀਟਾਮਿਨ C ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਖੁਰਾਕ (ਜਿਵੇਂ ਸੰਤਰਾ, ਅਮਰੂਦ) ਖਾਣ ਨਾਲ ਆਇਰਨ ਦੇ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਜੇ ਇਹ ਲੱਛਣ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਡਾਕਟਰੀ ਸਲਾਹ ਲੈਣੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।