ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੇ 2024-25 ਦੇ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ 2025 ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇਖੋਗੇ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਰਿਟਰਨ (ITR) ਫਾਈਲ ਕਰਦੇ ਹੋ। ਕੁਝ ਬਦਲਾਅ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਲਾਗੂ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਪਰ ਕੁਝ ਦਾ ਅਸਰ ਭਵਿੱਖ 'ਚ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ। ਇਹ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਕਮਾਈਆਂ, ਬੱਚਤਾਂ ਅਤੇ ਟੈਕਸ ਗਣਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਨਗੀਆਂ, ਇਸ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਤੋਂ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।
1. ਟੈਕਸ ਸਲੈਬ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ
2024-25 ਦੇ ਬਜਟ ਵਿੱਚ, ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਨਵੀਂ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਤਹਿਤ ਟੈਕਸ ਸਲੈਬ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਸ ਬਦਲਾਅ ਨਾਲ ਹੁਣ ਤਨਖਾਹ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਾਲਾਨਾ 17,500 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਟੈਕਸ ਬਚਾਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਪੁਰਾਣੇ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ 'ਚ ਕੋਈ ਬਦਲਾਅ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
2. ਮਿਆਰੀ ਕਟੌਤੀ(standard deduction) ਦੀ ਸੀਮਾ ਵਧਾਈ ਗਈ
ਨਵੀਂ ਟੈਕਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ, ਮਿਆਰੀ ਕਟੌਤੀ ਦੀ ਸੀਮਾ ਵਧਾ ਕੇ 75,000 ਰੁਪਏ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ 50,000 ਰੁਪਏ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ 'ਤੇ ਛੋਟ ਵੀ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਹੁਣ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪੈਨਸ਼ਨ 'ਤੇ ਸਾਲਾਨਾ ਛੋਟ 25,000 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਹੋਵੇਗੀ, ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ 15,000 ਰੁਪਏ ਸੀ।
3. ਨਵੀਆਂ TDS ਦਰਾਂ
ਆਮ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਟੀਡੀਐਸ (ਸਰੋਤ ਉੱਤੇ ਟੈਕਸ ਕਟੌਤੀ) ਦੀਆਂ ਦਰਾਂ ਘਟਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਕਈ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਟੀਡੀਐਸ ਦੀ ਦਰ 5% ਤੋਂ ਘਟਾ ਕੇ 2% ਜਾਂ 1% ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਟੈਕਸ ਬਚਾਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲੇਗਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਵੀ ਸਰਲ ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ।
4. ਪੂੰਜੀ ਲਾਭ ਟੈਕਸ ਦੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਦਰਾਂ
ਪੂੰਜੀ ਲਾਭ ਟੈਕਸ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਹੁਣ ਲੌਂਗ ਟਰਮ ਕੈਪੀਟਲ ਗੇਨ (LTCG) ਅਤੇ ਸ਼ਾਰਟ ਟਰਮ ਕੈਪੀਟਲ ਗੇਨ (STCG) 'ਤੇ ਟੈਕਸ ਦਰਾਂ ਬਦਲ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਕੁਇਟੀ ਅਤੇ ਇਕੁਇਟੀ-ਅਧਾਰਿਤ ਮਿਉਚੁਅਲ ਫੰਡਾਂ 'ਤੇ STCG ਟੈਕਸ 15% ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ 20% ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ LTCG 'ਤੇ ਹੁਣ 12.5% ਟੈਕਸ ਲੱਗੇਗਾ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੰਪਤੀਆਂ ਲਈ ਵੱਖਰਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਕੁਇਟੀ ਲਈ LTCG 'ਤੇ ਟੈਕਸ ਛੋਟ 1 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ 1.25 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।
5. ਜਾਇਦਾਦ ਦੀ ਵਿਕਰੀ 'ਤੇ ਟੀ.ਡੀ.ਐੱਸ
ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ 50 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਖਰੀਦਦੇ ਜਾਂ ਵੇਚਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੁਣ 1% TDS ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜੇਕਰ ਜਾਇਦਾਦ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖਰੀਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ 50 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ 'ਤੇ ਟੀਡੀਐਸ ਨਹੀਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ।
6. ਲਗਜ਼ਰੀ ਸਮਾਨ 'ਤੇ ਟੀ.ਸੀ.ਐਸ
ਹੁਣ 10 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਲਗਜ਼ਰੀ ਸਾਮਾਨ ਦੀ ਖਰੀਦ 'ਤੇ 1% TCS (ਟੈਕਸ ਕਲੈਕਟਡ ਐਟ ਸੋਰਸ) ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਅਜੇ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ 'ਚ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਉਤਪਾਦ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ ਪਰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਇਸ 'ਚ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ ਹੈਂਡਬੈਗ, ਲਗਜ਼ਰੀ ਘੜੀਆਂ, ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ ਹੋਮ ਡੈਕੋਰ ਵਰਗੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
7. TCS ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਦਾਅਵੇ ਆਸਾਨ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ
ਹੁਣ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਲੋਕਾਂ ਲਈ TCS ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨਾ ਆਸਾਨ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਨਾਬਾਲਗ ਵਿਅਕਤੀ TCS ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਵੀ ਉਸ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਾਪਿਆਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋਵੇਗਾ ਜੋ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਟਿਊਸ਼ਨ ਫੀਸ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਪਰ TCS ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹਨ।
8. NPS ਯੋਗਦਾਨ ਵਧਿਆ
ਸਾਲ 2024-25 ਦੇ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਲਈ ਚੰਗੀ ਤਬਦੀਲੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਹੁਣ ਮਾਲਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਯੋਜਨਾ (NPS) ਵਿੱਚ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ 10% ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ 14% ਕਰੇਗਾ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਬੇਸਿਕ ਤਨਖਾਹ 'ਚੋਂ 14 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਕਟੌਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਕਾਰਪਸ ਵਧੇਗੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਟੈਕਸ ਦੇਣਾ ਪਵੇਗਾ।
ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਤੁਹਾਡੀ ਕਮਾਈ, ਬਚਤ ਅਤੇ ਟੈਕਸ ਗਣਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਨਗੇ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਨਵੇਂ ਬਦਲਾਅ ਬਾਰੇ ਜਾਣ ਕੇ ਸਹੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਟੈਕਸ ਬਚਾ ਸਕਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਵਿੱਤੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।